Bir yerde şöyle yazıyordu:
Bir gün nefsim aşırı böbürlendi. Ben böyle hizmet ettim, şöyle hizmet ettim, şöyle amel ettim diye bir türlü beni rahat bırakmadı.O zaman nefsime dönüp dedimki:-Tamam, kabul.Madem bu kadar böbürlenme cihetine gittin,hadi gel seni, canlı ve cansız mahlukat ile kıyas ederek seninle münazara yapalım. Senin kıymetin meydana çıksın.Kimlerden kıymetlisin bir bakalım.Sen de rahatla ben de rahatlayayım.Herkes haddini bilsin.Olması gerektiği yerde dursun. Nefs buna razı oldu. Önce kim sormaya başlasın dedim. Nefs, aklın yanı sıra uyanıklık yapıp sen sor dedi. Anlaştık dedim ve sormaya başladım. Dedim ki ey Nefs, en yakın çevrenden başlayalım. Kendini Mürşidinin sofileri ile kıyas edelim.Senin onlardan üstün tarafın var mı? Hizmetin onlardan fazla mı? Virdin onlardan fazla mı? Amelin onlardan fazla mı? Senin gece ibadetin var mı? Teheccüde kalkıyor musun? Gizli sadaka veriyor musun? Bütün bunlar olsa bile amelinin ve hasenatının kabul edildiğine dair elinde bir belge var mı? Düşündü taşındı, kem küm etti ve "hayır bu şartlar altında Sofi kardeşlerimin arasında benden daha aşağı kimse yok" dedi.Peki dedim Nefse.O zaman seni şu an Dünya üstündeki bütün müslümanlar ile kıyas edelim.Senin onlardan daha üstün olduğun bir yönün güzel bir tarafın var mı?Bunu da düşündü ve hayır yok dedi.Demek ki Dünyadaki bütün Müslüman kardeşlerimden de daha aşağıdasın değil mi? Dedim.Nefs kızardı bozardı ama evet dedi.Peki dedim öyleyse devam edelim.Seni bütün dünyadaki insanlar ile (kafiri, mecusisi, ateisti,budisti vs)ile kıyas edelim. Nefs olarak onlardan üstün bir tarafın var mı?Aaa bu kadar da olmaz dedi Nefs.Bu kadarda aşağılanma olmazki.Öyle mi? dedim. Evet öyle dedi.Ona dedimki bir sözcüklük işin var.Son nasıl olacak belli değil.Bilemezsin belki son anda o Müslüman olur Allah korusun sen de onun haline dönersin.Nefs biraz irkildi.Tamam be dedi kabul hakikaten de onlardan da aşağıdanım.Aşağıdanım değil aşağılıksın dedim. Gık bile çıkaramadı.
Dur dedim Nefse daha bu başlangıç.Kıyas edeceğimiz çok şey var sırada.Mesela ne var dedi.Ona şöyle dedim.Kendini Adem AS’ dan başlayarak kıyamete kadar gelecek kafir, mümin, (Firavun Nemrut, Karun ve Haman da dahil olmak üzere) gelmiş ve gelecek bütün insanlarla kıyas et bakalım dedim.Baktım artık şevki kırıldı morali bozuldu.Evet dedi sonum belli olmadığı için kendimi onlardan üstün göremem.Onlardan da aşağıdaymışım dedi.Hayır dedim.Sen daha aşağıda değil daha aşağılıksın dedim.Bitti mi dedi Nefs.Biter mi dedim?Daha neredesin bekle hele.Sırada ne var?diye sordu Nefs. Seni bitkilerle kıyas edelim.Güldü.Beni onlarla nasıl kıyas edersin? dedi. Nefse dedim ki :-Ahmak nefs.O gördüğün bitkilerin hangisi bir an olsun Allahtan gafildir.Onlar cansız maddelerden sonra en güzel zikri yapanlardır.Bir an zikirden gafil olsalar ömürleri son bulur. Ya sen? Sen onlar kadar Rabbini zikredebiliyor musun? Baktım boynunu büktü ve hayır dedi ben onlar gibi Rabbimi zikredemiyorum. Demek ki sen onlardan da daha aşağılıkmışsın dedim. Artık Nefsin takati kalmamıştı. Son bir hamle ile yine vücud bulmaya, baş kaldırmaya çalıştı.Hemen dur sırada seni hayvanlarla kıyas edelim.Gık diyemedi Nefs.Ben ise devam ettim.Hiç bir hayvan yoktur ki her gün ona belirlenen miktarda zikir çekmesin.Eşek ile kıyas et kendini.Ya bu kadar da aşağılamak olmaz ki diye itiraz edecek oldu.Cevabı yetiştirdim.Eşek bile 5000 kez vird (Rabbim'izi zikrederken) çekerken sen kaç bin çekiyorsun? Cevap vermedi.Bak dedim bir eşek kadar da olamadın a ahmak Nefs.Bu böbürlenmen niye?Nefs artık bittiğini zannedip kalkmaya çalıştı.Dur dedim sırada cansız varlıklarla kıyas edelim seni.Her cansız varlık bir görev ifa eder sessizce.Ve sürekli zikir halindeler.Bak havaya, onsuz yaşam olmuyor.Suya bak hayat onunla kaim.Toprağa bak ne kadar kirletirsen kirlet hep sana güzellik veriyor.Peki sen ne işe yarıyorsun?Senden nasıl şeyler çıkıyor.Sesi çıkmadı. Dur! Ben sana söyleyeyim dedim. Her gün elinle pisliğine kaç kez dokunuyorsun? Kaç kez dışarıya pislik bırakıyor dünyayı kirletiyorsun. Pislik bir yoldan geldin.Pislik bir yolda tohum oldun.Pislik bir yoldan çıktın.İçinde her zaman pislik taşıyorsun. Söyler misin? Cansız varlıklardan üstünüm diyebilir misin? Hayır dedi. Dur dedim.Seni hayvanların dışkısı ile kıyas edelim.Sen onları sebebsiz mi yaratılmış sanırsın. Görmez misin?Her hayvan dışkısının bile bir vazifesi var.O vazifesini icra ediyor.Ya sen?Sen ne icra edersin? Deyince boynunu büktü ve EVET DEDİ. BEN O HAYVAN PİSLİKLERİNDEN BİLE DAHA AŞAĞILIKMIŞIM DEDİ.Sıra sende dedim Nefse.Soru sor bekliyorum. Şöyle cevap verdi.Ben ne olduğumu öğrendim,dersimi aldım, haddimi bildim.Gerek kalmadı dedi.O zaman ben de dedim ki:-Çık çıkabildiğin kadar semavatı gez, gök tabakalarının arasında dolaş.Yıldızları arasındaki yollar sana mübarek olsun.Sen her zaman böyle ol.Seni başımın üstünde taşırım.