TİBET PLATOSU'NDA BİLİNMEYEN 28 VİRÜS KEŞFEDİLDİ


Çin'de bulunan Tibet Platosunun kuzeybatısındaki devasa buzulun içinde 15 bin yıl boyunca hapsolmuş ve daha önce hiç görülmemiş virüsler bulundu.

Amerikalı ve Çinli bilim adamları altta gömülmüş olan patojenleri araştırmak için Tibet Platosu'nun üzerindeki buzulu 50 metre kadar deldiler. Araştırma bioRxiv veritabanında yayınlandı. Makale daha önce hiç görülmemiş olan 28 virüs grubunun nasıl keşfedildiğinin, araştırmacıların bu virüslerden neler öğrenebileceğinin ve bu virüslerin farklı iklimlerde nasıl hayatta kaldığının detaylarını içeriyor. Antik mikroplardan elde edilen bilgiler Dünya'nın iklim tarihi hakkında bilim adamlarına bir bakış açısı sağlıyor. Tibet Platosu'ndaki buzulda bulunmuş olan viral gruplar da bu durumun bir örneği.

Bowling Green State Üniversitesinde bir profesör ve "Antik Mikropların Buzlarının Çözülmesi: Isınan Dünya'da Ortaya Çıkan Yeni Genomlar" kitabının yazarı, araştırmacılardan Scott O. Rogers:
"Dekontaminasyon problemi son derece önemlidir; aksi takdirde elde ettiğiniz her şey çöp olur."

Çalışma sırasında buzul delinirken veya kesilen buzul parçaları taşınırken kontaminasyonu* azaltmak için özel bir şey yapılmadı. Dekontaminasyon**, kesilen buzul parçaları incelenmeye başlamadan önce uygulanan 3 aşamalı bir süreç ile sağlandı. -5ºC'lik bir odada, araştırmacılar silindirik buz parçasının çevresini şerit testere yardımıyla 0,5 santimetre kazıdılar. Ardından, buzu önce etanol ve sonra su ile iki kez yıkadılar. Uyguladıkları bu 3 aşamalı prosedür daha önce yapay buzul parçaları üzerinde test edilmiş ve dekontaminasyon başarılı şekilde sağlanabilmişti.

Tibet Platosu'ndaki buzuldan alınmış olan örneklere dekontaminasyon işlemi uygulandıktan sonra araştırmacılar mikrobiyoloji teknikleri kullanarak buzulun içinde kalmış genetik materyali kayıt altına aldılar. 33 farklı virüs grubuna ait genetik bilgi buldular ve bu virüs gruplarından 28 tanesi bilim dünyası için tamamen yeniydi.

Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezinde bir araştırmacı olan Chantal Abergel:
"Bu virüslerden düzinelercesinin daha önce görülmemiş olması şaşırtıcı değil. Dünya üzerindeki tüm virüs çeşitliliğini kayıt altına almış değiliz, aslında bundan çok uzağız."

Ne var ki insanoğlunun meydana getirdiği iklim değişimi buzullarda korunmuş olan virüslerin bilim adamları tarafından keşfedilmesini imkansız kılıyor. Araştırmaya göre yükselen sıcaklıklar Dünya'daki buzulların erimesine ve on ila yüz binlerce yıldır buzulların içinde hapsolmuş virüslerin serbest kalmasına neden oluyor.

Çalışmanın yazarları: "Buzulların erimesinin neden olacağı en küçük sorun Dünya'nın geçmişteki iklim rejimleri hakkında veri sağlayabilecek mikrobiyal ve viral arşivlerin yok olmasıdır. Ancak buzulların erimesinin sonucunda olabilecek en kötü senaryo buzulların içinde hapsolmuş olan patojenlerin Dünya'ya yayılmasıdır."

Araştırmacıların söz ettiği bu "en kötü senaryo" 2016 yılında gerçek olmuştu. Sırbistan'da ortaya çıkan şarbon(anthrax) salgını 2000'in üzerinde rengeyiğini öldürdü ve 96 kişi şarbon nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Salgının şarbon bakterisiyle enfekte olan donmuş onlarca yıllık bir geyik cesedinin erimesi sonucu ortaya çıktığı düşünülüyor.

Donmuş virüslerin tehlikeli olabileceğinin bir başka örneği de Abergel ve kocasının yönettiği araştırma ekibinin 30.000 yıllık dev bir virüsün üzerinde yaptığı çalışmadır. Ekip 30.000 yıllık virüsü canlandırdı ve virüs hala hedefi olan amip türünü enfekte edebiliyordu. Abergel:
"Antik virüslerin yeniden aktifleşmesi endişe verici. Ancak insanlar paranoyak olmamalıdır çünkü virüsler her yerdedir ve birçoğu insandan ziyade bakteriler için ciddi bir tehdit oluşturur."

Rogers'ın ise donmuş virüslerin erimesi hakkında Abergel'in aksine daha kötümser düşünceleri var. Rogers kitabında, buzullarda donmuş olarak saklanan patojenleri, patojenlerin zararlarını ve tehlikelerini tanımlıyor. Kitaptan bir alıntı:
"Buzun içerdiği tehlikeler gerçektir ve Dünya'daki buzun erimesi arttıkça, patojenik mikropların salınmasından kaynaklanan riskler de artmaktadır."

*Kontaminasyon: Üzerinde çalışılan materyale veya çalışmanın yapıldığı ortama herhangi bir yabancı materyalin bulaşması durumudur. Yabancı materyal kimyasal veya radyoaktif olabileceği gibi mikrop gibi biyolojik de olabilir.
**Dekontaminasyon: Üzerinde çalışılan materyalden veya çalışmanın yapıldığı ortamdan kontaminasyonu uzaklaştırma işlemidir.


ALINTI