Kulluk beş kısımdır:
Birincisi; ten kulluğundur. Bu, Allahû Teâlâ’nın emirlerine uyup, yasak ettiği şeylerden sakınmaktır.
İkincisi; nefs kulluğudur. Bu kulluk, nefsi terbiye etmek, ıslâh etmek, mücâhede ve nefsin istemediği şeyleri yapmak, riyâzet çekmektir.
Üçüncüsü; Gönül kulluğudur. Bu ise, dünyâdan ve dünyada bulunan şeylerden yüz çevirip, âhirete yönelmektir.
Dördüncüsü; sır kulluğudur. Bu, her şeyi bırakıp tamamen Allahû Teâlâ’ya dönüp, O’nun rızâsını kazanmaktır.
Beşincisi; can kulluğudur. Bu kulluk, müşâhedeye ermek için kendini Allah yoluna vermekle olur.

Akşemseddin (k.s.)