Nefs-i emmare sahibi olanlar şu 3 gruptur:

1-Fasıklar
2-Münafıklar
3-Kafirler

Hak Teala (C. C) Kur'an-ı Kerim'inde buyuruyor ki:

"Nefs-i emmaremi temize de çıkarmıyorum. Çünkü gerçekten nefis kötülüğü şiddetle emreder." (el-Yusuf, 53)

Fasıklar
Allah'ın (C.C) yolundan sapan ve asi olan kafir olur, münafık olur veya fasık olur. Bu hususta kişinin itikadı esastır. Mühim rol oynar. Herkes nefsini emmarelikten kurtarıp mutmainneliğe yaklaştırmaya devamlı gayret etmelidir.

Nefis denilen şey süt emen bir çocuğa benzer. Verirsen içinde bin bir gıda bulunan sütü emer. Bundan keser, başka şeyler yedirirsen onları yer ve onlara göre gıdalanır.

İslam'ı kabul etmiş, Allah'ın (C. C) birliğine, ezeli ve ebedi olduğuna inanmış, Resulullah (S. A. V) 'a, haşr u neşre, kitaplara, meleklere, peygamberlere ve Hakk' ın buyurduklarının hepsinin hak olduğuna itikat etmiştir. Buna rağmen nefs-i emmareden vazveçmemiş kimselerin adı fasıktır. Bunun sebebi, nefs-i emmarenin sıfatıyla sıfatlanmış olmasıdır.

Nefs-i emmarenin sıfatı nedir, şeklinde bir soru gelebilir. Biraz sonra bunun cevabı verilecektir. Bu kimse tövbe edip emmareye uymaktan dönerlerse Allah-u Teala (C. C) onları kabul eder. Günahlarını yüzlerine vurmaz, azap da etmez. Zira onlar, o günahı işlememiş gibi olurlar. Nitekim Resulullah (S. A. V) buyurur ki:

"Günahından halis niyetle, kalbinden pişman olarak tövbe eden, günah işlememiş gibidir."

Eğer fasıklar tövbesiz olup iman ile ölürlerse cehenneme girerler ve günahlarının cezasını görürler. Hak Teala'nın (C. C) dilediği kadar yandıktan sonra çıkıp cennete girerler. La ilahe illallah Muhammedü'n-Resulullah demiş olmanın şefaati onları cehennemde bırakmaz ve çıkarır.
Yine Efendimiz (S. A. V) buyurdular ki:

"Kalbinde bir miskal miktarınca iman bulunan bir kimseyi o iman, cehennemde bırakmaz, çıkarır."

Yine Efendimiz (S. A. V) buyururlar ki:Bir kavim cehennemde yana yana kömür gibi olduktan sonra vazifeliler onları alır, Hayat Nehri adı verilen ırmakta yıkarlar. Derileri yeniden vücuda gelir. Yüzleri ayın on dördü gibi olur. Bunlar için denilir ki:Bunlar öyle bir taifedir ki Hak Teala (C. C) onları cehennemden azad etti.

Kafirler ve Münafıklar
Bunlar hakkında birçok ayet ve hadisler gelmiştir. Allah (C. C) kafirler ve münafıkları cehennemin esfelinine sokar ve orada ebedi kalırlar. Bu hususta varit olmuş ayetler:

"Allah (C. C), bütün kafir ve münafıkları cehennemde bir araya getirir."(en-Nisa,140)

"Münafıklar, ateşin en aşağı derecesindedirler." (en-Nisa, 145)

Kafir;Allah'ı (C. C), kelamını, Resulünü inkar edenler ile putperestlerdir. Bir kafir çeşidi daha vardır ki küfrü icap edecek söz söyler, tövbe ve istiğfar etmez. Sözünden dönmez. Israr eder. Neuzübillah böyleleri dünyadan imansız gider!

Münafıklar da 2 türlüdür:

1-Halk içinde oruç tutar, namaz kılar. Kendisi gibi olanlarla beraber olduğunda küfrünü açığa vurur. Bunlar Kaderiye ve Cebriyecilerdir. Hurufilerdir. Baciler ve Hululiler de bu fırkaya dahildir. Bunların ve bunlara benzeyenlerin sözlerini söylemeye değmez.

Hak Teala buyurur ki "Ancak yalanlayıp sırtını çeviren şaki onun odunu olur." (el-Leyla, 15)

Resulullah (S. A. V) bunlar ve benzerleri hakkında buyurur:
"Üç haslet vardır ki bunların üçü de bir kimsede bulunursa, o kimse dört başı mamur bir münafıktır." Lakin bunlardan biri bulunursa o kimsede münafıklığın üç kısmından bir kısmı mevcut demektir. Onu terk ile tövbe etmedikçe münafıklık hasletinden kurtulamaz. Namaz kılmakla, oruç tutmakla böyle bir insan Müslüman olmaz. Ben Müslüman'ım demekle, kendini Müslüman sanmakla da Müslüman olunmaz. O üç haslet şunlardır:

1-Söz söylediğinde yalan söylemek,
2-Vadettiği halde vaadinde durmamak,
3-Emanete hıyanet etmektir.

Bir rivayette de, iki haslet vardır ki nifak yani münafıklık alametidir:

1-Ahdedip ahdini bozmak,
2-Bir kimse ile çekişmek, çirkin sözler söylemek(sövme gibi).

Müslüman olan kimseler bu nevi hasletlerden sakınmalıdır. Nefs-i emmareden sıyrılıp temizlenmedikçe şakilikten kurtulunmaz ve kurtulmak mümkün de değildir. Zira emmare-i bissu' denilen nefis kimde mevcut ise onu hayırlı işlerden alıkoyup devamlı şerre teşvik ve sevk eder. Devamlı fıska, fücura, şekavete ve nifak çağırır.

Emmarenin manası "emredici, buyurucudur" dur. Her kimin k Nefs-i emmaresi beden şehrine buyruk kesilir ve sözünü geçirirse işte o kimse fasıktır, münafıktır veya kafirdir. Neuzübillah.

Aziz olan insanda kemal ve olgunluk, nefsini bilmek, nefsin merdut ahlakını görmek, ahlak-ı hamideyi kendine huy edinmekle olur. İrcıi, emrine uymak ve nefsinde kabiliyet kesbetmekle okur. Ta kendisinde marifet-i Hak hasıl oluncaya kadar. İnsan olmaktan maksat Hakk'ın marifetini hasıl etmektir. Hak Teala (C. C) bir hadis-i kutside:

"Ben bir gizli hazine idim. Bilinmeyi istedim. Sonra bu mevcudatı yarattım."

Bu mahlukat marifet için yaratılmıştır. Bir kişi yoktur k o İlah'ı (C. C) bilmesin, onun vahdaniyetine şahadet etmesin. Mevcudattan her birinin kendine göre bir marifeti ve Hakk'ı (C. C) bilmesi vardır. Marifetten nasip miktarı farklıdır.

Hakiki marifet - Hakk'ı zat ve sıfatına mahsus olan marifet- insandan başka mahlukatta bulunmaz. Havasu'l-havas ismi verilen kimseler hakiki marifete sahip olmuş kimselerdir. Bu mevzuda güzel, pek çok latif sözler, bahisler ve sualler vardır.