Su-i zan, kendisindeki su-i ahlâkı başkalara teşmil eder.10

• Su-i zan, maddî ve manevî içtimâiyatı zedeler.11

• Kâfirde su-i zannın karşılığı, daimî bir azab-ı elimdir.12

• “Birbirlerini ittiham etsinler” diye su-i zan verdirmek, gizli düşmanların metodlarındandır.13

• Su-i zanla birisine dinsiz dediğiniz vakit, ihtimal ki tereddüde düşüp, mesleği İslâmiyetten hariçmiş gibi vesveselerle “Herçi-bâd-âbâd” diyerek [“Battı balık yan gider” kábilinden], meyûsâne, belki muannidâne İslâmiyete münâfi harekâta başlar..14

• Su-i zan, tesanüd-ü ervah, tevhid-i kulub, tahabbüb, teavün noktalarından rahneler açar.15

• Su-i zan, saadet muharribidir, hayatın katilidir.16

• İnsana bütün sermayesini zayi ettirir. 17

(Çıkarımların bir kısmı bilmana olarak verilmiştir. Merak edenler altında yerlerini belirtiğimiz Risale sayfalarına bakabilir.)

Demek oluyor ki su-i zan birçok cihetle maddî manevî hayatımıza zarar veriyor. O zaman insan hadisata hüsn-ü zan ile bakmalıdır.

Üstadımız “Evet, insan hüsn-ü zanna memurdur”18 diyor.

Başka bir yerde bu cümleyi şöyle açıklıyor: “Bizler için şimdi herşeyin iyi tarafına ve güzel cihetine ve ferah verecek vechine bakmak lâzımdır ki mânâsız, lüzumsuz, zararlı, sıkıntılı, çirkin, geçici haller nazar-ı dikkatimizi celbedip kalbimizi meşgul etmesin.”19

Üstadımızın hayatından hüsn-ü zan örneklerine baktığımızda: “Said’i bilenler bilirler ki, mümkün olduğu kadar tekfirden çekinir. Hattâ sarih küfrü bir adamdan görse de, yine tevile çalışır, onu tekfir etmez. Her vakit hüsn-ü zanla hareket ettiği...”20

“Üstadımız, ne kimseyi zemmeder ve ne de yanında kimseyi gıybet ettirir. Bunlardan asla hoşlanmaz. Kusur ve hataları setrederler. Hem, o kadar hüsn-ü zanna maliktir ki, hatta kendisi hakkında bir nâseza söz tebliğ edene, ‘Haşa! Bu yalandır. Bu sözü söyledi dediğin zat, böyle söylemez’ buyururlar.”21

Âyet ve hadislerdeki mükerrer emir ve yasaklarda ve Risale-i Nur’daki müteaddid bahis ve işaretlerde, hüsn-ü zanna ziyade tergib ve teşvik ve su-i zandan dehşetli tehdit ve zecirler, zanlarımızdan mes’ul olduğumuz hakikatini bizlere bildirmektedir.

İnsaf ve hüsn-ü zannı, seciye-i İslâmiye olarak gören Üstadımızın şu sözüyle bitirelim: “Dikkat ediniz; sizin nefs-i emmareniz, kıyas-ı binnefs cihetinde, sû’-i zan ve gurur noktasında sizi aldatmasın.”

---------- Post added 29.08.19 at 01:27 ----------

Su-i zan etmeyiniz! Su-i zan, yanlış karar vermeye sebep olur. İnsanların gizli şeylerini araştırmayınız, kusurlarını görmeyiniz, münakaşa, hased ve düşmanlık etmeyiniz, birbirinizi çekiştirmeyiniz, kardeş gibi birbirinizi seviniz! Müslüman Müslümanın kardeşidir. Ona zulmetmez, yardım eder. Onu kendinden aşağı görmez

Hz Muhammed s.a.v