36 // Tercüme-i Müfredât-ı İbn Baytar 12-a girü dalağa fâide ide. Ve bevâsıra ve şişlere yaku idüb ursalar fâide ide. Ve balla bir buçuk dirhemin karışdırub yalasalar yürekde olan bevâsıra ve teşennüce ve sinirler süst olmağa fâide ide. Ve levni gökçek eyler ve göğsü arıdır ve sara a be-gâyet fâide ide. Üç dirhem içseler balgamı ishâl idüb mi deye be-gâyet fâide ide. Ve yelleri dağıda. Ve eğer bulunmasa bedeli zürunbâd ola. Ve bâri mikdârı anzarut ola. Âzâd-ı draht [Âzâd-draht] Türkçe büyük tesbih ağacı dirler. Yemişi iğdeye benzer bir büyük ağaçdır. Çok budaklu aluç ağacına benzer. Levnde ve yemişde dahi bi-aynihî aluca benzer. Evet zinhâr yemişinden yimeyeler, ağudur helâk ider. Ammâ yaprakları ve budakları uvacuk döğseler suyun sıksalar bala katub içseler semm-i kâtili def ider. Ve ırku n-nisâya ve hayâller süst olmasına fâide ide. Ve sidüğü yürüde. Hayız kanın yürüde. Ve kavukda olan dökülmüş kanı eridüb çıkara. Ve çiçeğin kokulasalar dimağda olan süddeleri aça. Ve kabuğun kara helîle bile ve şahterecle bişürseler suyun içseler balgamî ısıtmaları ve kara sevdâyı gidere. Ve yaprağını ve yemişini mürdesengle ve gül yağıyla karışdırsalar, şol baş ki sulu çıbanlardan ola kıl bitmeye, birkaç gün dürtseler üç günde bir hammâma girseler çıkduğu vaktin yine sürseler azaltır.
|