26 // Tercüme-i Müfredât-ı İbn Baytar 7-a sürme gibi çekseler göz yaşın gidere ve yeni cerâhatlere dürtseler bitüre. Etrâr [Esrâr] Türkçe hatuntuzluğuna dirler. Sovukdur, kurudur. Ciğeri ve mi deyi kavî eyler. Issı şişlere ursalar giderir. Ve dahi içi tutar ve susuzluğu giderir. Ve ciğeri sovudur. Safrâyı kat ider. Ve çekirdeğin ezseler içürseler bağırsakdaki çıbanlara fâide ide, kuruda. Kanın kese. Kaçan dâim olsalar ciğerde olan ishâle fâide ide. Ve balgamdan olan ısıtmaları gidere. İccâs Türkçe erük dirler. Eyüsü iri olandır ki, tatlu ola. Sovukdur, terdir. Çok yiyicek mi deyi süst eyler, içi yürüdür evet kurutsalar içi kabz eyler. Mi deye eyüdür. Kaçan yaprağın şarâb-ı verdle kaynatsalar ol suyla gargara itseler şişlerin çeke. Ve diş dibleri şişden gidere. Ve dahi gerekdir ki, yiyen kişi ta âmdan sonra yimeye. Husûsa ki ıssı mizâclu kişi ola. Ve dahi safrâyı ishâl ider. Balgamî kişilere mâü l-asel içeler ta ki mi de zararın def ide. Ve yüreği sovuda. Ve içi yürüde. Ve susalığı sâkin ide. Ve ta âm arzusun gidere. Kaçan bişürseler süzseler şekerle ya balla karışdırsalar safrâyı be-gâyet ishâl ide. Ve giciği gidere. Ve kuru erüğü ıslatsalar suyun içseler envâ -ı öksürüğe fâide ider. Ve kurusun bişürseler azcuk şeker katsalar içseler safrâdan olan ısıtmayı gidere. Ve hayız kanın yürüde.
|