Gerçek İslâm tasavvufuna karşılık son asırlarda meydana gelen çöküntüyü acı bir dille yeren bir zat şöyle demiştir:

Tasavvuf bir hal idi, bir kâr oldu.
Tasavvuf bir fedakârlıktı, bir kazanç yolu oldu.
Gizlenmekti, şöhret vesilesi oldu.
Eskilere uymaktı, geçim yolu oldu.
Gönülleri âbâd etmekti, gururu okşamak oldu.
Zâhidlikti, sefahat oldu.
Ahlaktı, ahlaksızlık oldu.
Kanaatkârlıktı, israfçılık oldu.
Tecerrüddü, ekmek peşinde koşmak oldu.