Bana mağrip tarafından bir zattan bahsettiler. Âdetimdir, ne zaman bir Allah dostu duysam ziyaretine giderdim.

Yine öyle yaptım. Bu zata da gittim. Kırk gün yanında kaldım. Bir şey soramadım.

Çünkü, bir an dahi boş vakti yoktu. Her an Rabbiyle meşguldü.

Sabrettim, edep ve saygıyla bekledim. Günler geçiyor, beklentim sürü*yordu.

Nasıl olduysa bir gün bana baktı;
- Yolcu dedi, nereden geliyorsun?

Anlattım. Geliş nedenini sordu. İlminizden ve fa*ziletinizden almaya geldim. dedim.

Cevap verdi.
- Allah’tan kork, yalnız O’ndan yardım iste ve O’na dayan. Bu kadarı sana yeter dedi.

Bu sözü az görmüştüm. Daha birçok bilgiler istiyordum.

- Efendim dedim, ben garip bir adamım. Çok uzak yollardan geldim. Bana lütfen başka şeyler de anlatın.

Kızdı:
- Sen öğrenci misin, yolsa bilgin misin?

Öğrenci olduğumu, ilme muhtaç· bulunduğumu anlattım.

- O halde dedi, öğrencilerin durumuna gir, haddini bil, edepli ol. Haddi aşarsan her faydalı şey senin için zararlı olur.

Sordum:
- Kul ne zaman yetişir dedim?
Cevap verdi:
- Sebepleri bıraktığı zaman.

- Bu hale nasıl varılır?
- Kuvvet ve kudretinden soyunduğu zaman.
- Ârifin son durağı nedir dedim?
- Varlığını tamamen Hak varlığında yok ettiği zaman dedi.

- Kul nasıl erebilir dedim?
- Allah rızası için konuşmak, hareket etmek ve onun bütün hükümlerine razı olmakla dedi.

Biraz daha konuşmasını, öğüt vermesini istiyordum.

- Bir soru sorabilir miyim dedim?
- Kısa olsun, günler çabucak geçiyor, nefeslerimiz sayılı; Rabbimiz her halimize vakıf. İşitiyor ve görüyor.

Sordum,
- Sabrın başı nedir?
- Allah’a tevekküldür dedi.

- Tevekkül nedir?
- Her şeyi bırakıp Allah’a yönelmektir dedi.

- En tatlı şey nedir?
- Allah’ın zikridir.

- En temiz ve pak olan nedir?
- Allah’la olmaktır.

- En yakın nedir?
- Allah’a varmaktır.

- Kalbi en çok sızlatan nedir?
- Allah’tan ayrılık.

- En güzel nedir?
- Allah’a ka*vuşmak.

- Nasıl kavuşulur?
- Allah’ın bütün emirlerine teslim ol*makla.

- İnsanların en büyüğü kimdir?
- Her an Allah’la beraber olan.

- En kuvvetli kimdir?
- Hak ile kuvvet bulan.

- Müflis kimdir?
- Allah’tan başkasına koşanlar.

- Mürüvvet sahibi kimdir?
- Allah’tan başkasından hiçbir şey istemeyenler.

- Temiz kalp nedir?
- İçinde Allah sevgisinden başkası bulunmayan.

- İsmi Âzam nedir?
- Allah demendir.

- Sessizlik, sükûnet faydalı mıdır?
- Sükût olsun sana tevhit.

- Hidayetin başı nedir?
- Tam takva sahibi olmak.

- En büyük Iezzet nedir?
- Hak emirlerine boyun eğmek.

- Garip kimdir?
- Allah sevgisinden nasibi olmayandır.

- Nasıl velî olunur?
- Kul, kalbinden Allah’tan başka her sevginin çözülmesi sonunda velâyete erer.

- En büyük rahat nedir?
- Allah’a teslim olmaktır.

- En büyük makam nedir?
- Allah’la beraber ol*maktır.

- Kalbin perdesi nedir?
- Allah’la yetinmeyip kullara baş*vurmaktır.

- Şaşkın kimse kimdir?
- Ömrünü boş yere harcayandır.

- Dünya nedir?
- Bizi Allah’tan alıkoyan her şeydir.

- Marifetin kaynağı nedir?
- Kalptir.

- Namazımı nasıl kılayım?
- Öyle kıl ki içinde sen olmayasın.

- Öğüt ver dedim:
- Allah’a itaat et, O’nun hükümlerine razı ol. O’nu zikretmeye alış. Bunları yaparsan Allah’ın en temiz kulları arasına girersin.

Allah’ı bilenin derdi çoğalır mı? Hayır, bütün sıkıntısı gider. Dünya âriflerin kalbini de değiştirebilir mi? Değil dünya, ukba bile değiştiremez. Ârif bir şeye teessüf eder mi? Başkasını bilmez ki etsin. Ârif Mevlâsına özlem duyar mı? O’ndan ayrılmaz ki özlem duysun.

Edep öyle bir taçtır ki, onu başına taktıktan sonra istediğin yere gidebilirsin.

Nefse muhalefet ibadetin başıdır. Kulun kalbinde Allah’tan gayrı ne varsa, onlardan temizlenmeye çalışmalıdır. Peygamber Efendimiz çok zaman aç durur, karnına taş bağlardı. Bazen namaz kılmaktan mübârek ayakları şişerdi. Hak yolunda yürüyenler gayet mütevazı idiler. Ama bir o kadar da zillete düşmekten sakınırlardı. Kibirli insanlara karşı kibirle hareket ederlerdi. “Kişinin kendisine lâzım olmayan şeyleri terketmesi, iyi müslüman olduğunun alâmetlerindendir.” buyuruyor Peygamber Efendimiz. Onlar kul hakkı üzerinde tir tir titrerlerdi.