Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri buyuruyor ki: Peygamber efendimizin üç türlü vazifesi vardı:

1- Kur’ân-ı kerîmin hükümlerini, yani îmân edilecek bilgileri ve fıkhî hükümleri herkese tebliğ etmek. Fıkhî hükümler, yapılması emir veya yasak edilen işlerdir. Bu bilgilere İslâmî hükümler denir.

2- Kur’ân-ı kerîmin manevî hükümlerini, yani Allahü teâlânın zatına ve sıfatlarına âit marifetlerini, yalnız ümmetinin yüksek olanlarının kalblerine akıtmaktır. Bu vazife, birinci tebliğ vazifesinden farklıdır. Ebû Hüreyre hazretleri buyuruyor ki:
“Resûlullahtan iki türlü ilim öğrendim. Bunlardan birini sizlere bildirdim. İkincisini söylersem, beni öldürürsünüz.”
[Buhari, Hadika]

3- Fıkhî hükümleri vaazla, nasihatle yapmayan Müslümanlara dînin emirlerini uygulamaktır.
Resûlullahtan sonra dört halîfeden her biri, bu üç vazifeyi tam olarak başardı. Hazret-i Hasan’ın hilafeti zamanında fitneler çoğaldı. İslâmiyet üç kıtaya yayıldı. Resûlullahın nuru, yeryüzünden uzaklaştı. Sahabe-i kiram azaldı. Bu üç vazifeyi, bir kişi yapamaz oldu. Bu üç vazife, farklı üç sınıfa ayrıldı:

❶- Îmânı ve fıkhî hükümleri bildirmek vazifesi, müctehid âlimlere verildi. [Böylece dört hak mezhep meydana çıktı.]

❷- Dileyen Müslümanları, Kur’ân-ı kerîmin manevî ahkâmına kavuşturmak, Ehl-i beytin 12 imamına ve tasavvuf büyüklerine verildi. Mesela Cüneyd-i Bağdadî ve Sırrı-yi Sekatî hazretleri bunlardandır. [Böylece tarikatlar meydana çıktı.]

❸- Devleti idare etme işi, sultanlara yani hükümetlere verildi.

Alıntı